Po wylosowaniu pytania egzaminacyjnego przychodzi czas na najbardziej wymagające zadanie, czyli przeczytanie, a następnie analizę tekstu i przygotowanie wypowiedzi. O ile w poprzednim rozdziale na temat jej struktury i formy pokazano, jak teoretycznie należy skomponować szkic wystąpienia, o tyle w niniejszym tekście pojawiają się bardziej praktyczne rady dotyczące notatek, konspektu i planu ramowego.
Polecam również mój blog Content-Blog.
Przyjmując założenie, że wypowiedź składa się z trzech części: wstępu, rozwinięcia i wniosków (zakończenia), w trakcie sporządzania notatek i tworzenia planu ramowego należy skupić się przede wszystkim na rozwinięciu i od niego zacząć, ponieważ jest on właściwą analizą utworu i wymaga odwołania się do wylosowanego tekstu kultury. W przypadku wstępu i wniosków nie jest to konieczne, ponieważ wstęp to ogólne wprowadzenie do tematu, a wnioski wynikają z analizy.
Istnieją różne sposoby sporządzania notatek, jednak z pewnością nie powinno się pisać całego tekstu wystąpienia, aby następnie go przeczytać; jest to niewykonalne w tak krótkim czasie, jaki ma się do dyspozycji. Warto natomiast stosować równoważniki zdań lub krótkie, hasłowe zdania w formie wypunktowanej punkt po punkcie liście. Po przeczytaniu lub w trakcie czytania warto również tuż obok napisać odpowiedzi i wskazówki (w nawiasach) ułatwiające organizację wypowiedzi.
Mając wieloletnie doświadczenie w pisaniu różnego rodzaju prac z języka polskiego, polecam zacząć konstruowanie konspektu od rozwinięcia. Rozpoczynamy zatem od interpretacji i analizy utworu w kontekście tematu, tak jak to zostało opisane w dziale <a href>Wykonanie polecenia i analiza tekstu kultury</a>. Nie myślimy nad wstępem i skupiamy się na wyłapaniu najważniejszych informacji w tekście. W punktach hasłowo wypisujemy te najistotniejsze elementy dzieła i to, o czym chcemy mówić, a następnie uporządkowujemy poszczególne punkty w takiej kolejności, w jakiej zamierzamy je przytaczać.
Mając skonstruowane w taki sposób rozwinięcie, dużo łatwiej będzie stworzyć wstęp. Nie ma wówczas dylematu pod tytułem „jak zacząć?”, gdyż dzięki przeczytaniu tekstu i wdrożeniu się w temat poznaliśmy go dokładnie i dobrze wiemy, o czym chcemy mówić. Wówczas napisanie na sam koniec wniosków staje również zdecydowanie mniejszym problemem.
a) Własne przemyślenia – językowe sposoby wyrażania uczuć w życiu codziennym:
b) Sposoby wyrażania uczuć w omawianym dziele:
c) Sposoby wyrażania uczuć w innym dziele kultury (Treny Jana Kochanowskiego):